Panie Profesorze, dlaczego zdecydowa\u0142 si\u0119 Pan na prac\u0119 w\u0142a\u015bnie w Polsce? Amerykanin wyk\u0142adaj\u0105cy w Stanach Zjednoczonych, Australii i we W\u0142oszech zostaje profesorem zwyczajnym zwi\u0105zanym z katedr\u0105 psychologii Uniwersytetu Kardyna\u0142a Stefana Wyszy\u0144skiego. Jak to si\u0119 sta\u0142o?<\/strong><\/p>\n\n\n\n Moja historia jest znacznie mniej interesuj\u0105ca, ni\u017c by si\u0119 mog\u0142o wydawa\u0107. Pocz\u0105tkowo chcia\u0142em zosta\u0107 prawnikiem, ale zabrak\u0142o mi determinacji. Studia psychologiczne i rozpocz\u0119cie bada\u0144 nad Mroczn\u0105 Triad\u0105 Osobowo\u015bci: narcyzmem, makiawelizmem i psychopati\u0105, zmieni\u0142y moje spojrzenie na \u015bwiat i zdecydowa\u0142y o dalszej drodze. Po opuszczeniu Stan\u00f3w Zjednoczonych, pracowa\u0142em na uniwersytecie w Australii, gdzie nadal prowadzi\u0142em badania nad Mroczn\u0105 Triad\u0105, st\u0105d zaproszenie na odbywaj\u0105c\u0105 si\u0119 w Warszawie konferencj\u0119. Poznani w\u00f3wczas polscy koledzy po fachu, nam\u00f3wili mnie bym przyje\u017cd\u017ca\u0142 cz\u0119\u015bciej. Przyjecha\u0142em, by tu pracowa\u0107, bo zakocha\u0142em si\u0119 w Polsce. Nigdy, ani nigdzie wcze\u015bniej nie czu\u0142em si\u0119 \u2013 jako naukowiec \u2013 tak szanowany i doceniony.<\/p>\n\n\n\n \u201eMroczna Triada\u201d, termin okre\u015blaj\u0105cy ludzkie cechy uwa\u017cane za destrukcyjne i szkodliwe, cz\u0119sto pojawia si\u0119 w Pa\u0144skich pracach\u2026 Interesuj\u0105 Pana ludzie egocentryczni, dzia\u0142aj\u0105cy z pobudek egoistycznych, sk\u0142onni do manipulacji innymi. Dlaczego?<\/strong><\/p>\n\n\n\n My\u015bl\u0119, \u017ce z\u0142o\u017cy\u0142o si\u0119 na to kilka przyczyn. Aby poj\u0105\u0107, dlaczego niekt\u00f3rzy ludzie maj\u0105 \u201emroczn\u0105\u201d osobowo\u015b\u0107, trzeba dostrzec z\u0142o\u017con\u0105 istot\u0119 ludzkiej natury. Lubi\u0119 nieoczywiste wyzwania, a takim jest mierzenie si\u0119 ze schematycznym my\u015bleniem, powszechnymi przekonaniami i wykazanie, \u017ce nawet najciemniejsze strony naszej natury mog\u0105 mie\u0107 \u201epozytywne\u201d skutki w \u017cyciu pojedynczych ludzi, a nawet spo\u0142eczno\u015bci. Narcyzm jest cech\u0105 charakterystyczn\u0105 dla ludzi samolubnych i ma wiele wsp\u00f3lnego z agresj\u0105. Wed\u0142ug mnie narcyzm i inne cechy Mrocznej Triady pozwalaj\u0105 na lepszy wgl\u0105d w ludzk\u0105 natur\u0119, bez przyjrzenia si\u0119 bowiem najciemniejszym aspektom ludzkiej duszy, nigdy w pe\u0142ni nie zrozumiemy ludzkiej natury.<\/p>\n\n\n\n Zajmuje si\u0119 Pan Profesor tzw. psychologi\u0105 ewolucyjn\u0105. Co uwa\u017ca Pan za szczeg\u00f3lnie wa\u017cne w wyja\u015bnianiu wzorc\u00f3w ludzkich zachowa\u0144?<\/strong><\/p>\n\n\n\n Psychologia ewolucyjna dostarcza solidnej porcji za\u0142o\u017ce\u0144 pozwalaj\u0105cych zrozumie\u0107 natur\u0119 ludzk\u0105 i post\u0119powanie cz\u0142owieka uzale\u017cnione od okoliczno\u015bci. Oznacza to, \u017ce zamiast podejmowania pr\u00f3b zrozumienia, dlaczego ludzie co\u015b robi\u0105 lub my\u015bl\u0105 w ten czy inny spos\u00f3b, psycholog ewolucyjny pr\u00f3buje zrozumie\u0107, dlaczego w og\u00f3le ludzie przyjmuj\u0105 tak\u0105 a nie inn\u0105 postaw\u0119. To podej\u015bcie zak\u0142ada, \u017ce wi\u0119kszo\u015b\u0107 obserwowanych dzi\u015b ludzkich zachowa\u0144 ma swoje \u017ar\u00f3d\u0142a w dalekiej przesz\u0142o\u015bci, gdy cz\u0142owiek walczy\u0142 o przetrwanie i musia\u0142 si\u0119 przystosowa\u0107 do zmieniaj\u0105cych si\u0119 warunk\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n Sk\u0105d czerpie Pan inspiracje do bada\u0144?<\/strong><\/p>\n\n\n\n Mam to szcz\u0119\u015bcie, a mo\u017ce nieszcz\u0119\u015bcie, \u017ce jestem otwarty na wszystko co si\u0119 wok\u00f3\u0142 mnie dzieje. Inspiracj\u0105 do prowadzenia bada\u0144 staj\u0105 si\u0119 zatem dla mnie spotkania z lud\u017ami, \u015brodowisko akademickie, w kt\u00f3rym si\u0119 obracam, wszelkie osobiste do\u015bwiadczenia, ale tak\u017ce to co zobacz\u0119 w telewizji czy wys\u0142ucham w radiu.<\/strong><\/p>\n\n\n\n Jest Pan laureatem ameryka\u0144skiego IgNobla, b\u0119d\u0105cego humorystycznym odpowiednikiem Nagrody Nobla, a przyznawanym od 1991 r. za prace naukowe, kt\u00f3re najpierw \u015bmiesz\u0105, a potem sk\u0142aniaj\u0105 do my\u015blenia. Co sk\u0142oni\u0142o Pana do przeprowadzenia bada\u0144 por\u00f3wnawczych na temat ludzi \u201es\u00f3w\u201d i ludzi \u201eskowronk\u00f3w\u201d. Jakie wnioski wyci\u0105gn\u0105\u0142 Pan z obserwacji?<\/strong><\/p>\n\n\n\n Otrzyma\u0142em IgNobla za zebranie dowod\u00f3w na to, \u017ce ludzie, kt\u00f3rzy budz\u0105 si\u0119 p\u00f3\u017ano, cz\u0119\u015bciej popadaj\u0105 w samouwielbienie, lubi\u0105 manipulowa\u0107 innymi i s\u0105 bardziej sk\u0142onni do psychopatycznych zachowa\u0144 ni\u017c ci, kt\u00f3rzy budz\u0105 si\u0119 wcze\u015bnie. Mieszka\u0142em w\u00f3wczas w Sydney. IgNobla, t\u0119 mi\u0119dzynarodow\u0105 nagrod\u0119 za prace, kt\u00f3rych \u201enie da si\u0119 lub nie powinno si\u0119 powtarza\u0107\u201d, otrzyma\u0142em w 2014 r. za prac\u0119 opublikowan\u0105 rok wcze\u015bniej. Pisa\u0142em j\u0105 w niedzielne popo\u0142udnie na podstawie do\u015b\u0107 w\u0105t\u0142ych danych. Znalaz\u0142em zwi\u0105zek mi\u0119dzy cechami mrocznej triady a chronotypem czyli rytmem snu i aktywno\u015bci, odmiennym dla os\u00f3b nazywanych sowami, kt\u00f3re mog\u0105 pracowa\u0107 do p\u00f3\u017anych godzin nocnych a skowronkami, czyli osobami, kt\u00f3re najlepiej czuj\u0105 si\u0119 wcze\u015bnie rano, za\u015b wieczorem s\u0105 zm\u0119czone i odczuwaj\u0105 spadek energii. Na podstawie moich bada\u0144 doszed\u0142em do wniosku, \u017ce w\u015br\u00f3d nocnych mark\u00f3w znacznie cz\u0119\u015bciej zdarzaj\u0105 si\u0119 osoby posiadaj\u0105ce \u201emroczne cechy\u201d. Nie ujawniaj\u0105 ich w \u015bwietle dnia, wol\u0105 dzia\u0142a\u0107 pod os\u0142on\u0105 nocy. Mam na my\u015bli np. ryzykowne zachowania zwi\u0105zane z alkoholem.<\/p>\n\n\n\n Jakie projekty uwa\u017ca Pan za najwa\u017cniejsze w swojej pracy badawczej?<\/strong><\/p>\n\n\n\n Tak naprawd\u0119 nie imponuj\u0105 mi szczeg\u00f3lnie moje w\u0142asne dokonania. Musz\u0119 przyzna\u0107 uczciwie, \u017ce nie uwa\u017cam wi\u0119kszo\u015bci spo\u015br\u00f3d nich za naprawd\u0119 warte zachodu. Najlepsze, w\u015br\u00f3d prowadzonych przeze mnie projekt\u00f3w, by\u0142y te, kt\u00f3re rozpocz\u0119li inni, ja za\u015b by\u0142em ich kontynuatorem. By\u0142y i takie, kt\u00f3re rozpocz\u0105\u0142em ja sam, daj\u0105c zespo\u0142om naukowc\u00f3w impuls do kontynuacji i pog\u0142\u0119bionych bada\u0144. Wnioski z wszystkich prowadzonych przeze mnie bada\u0144, jak cho\u0107by tych dotycz\u0105cych strategii doboru partnera, s\u0105 potwierdzeniem tezy, \u017ce rysy ludzkiej osobowo\u015bci, charakterystyczne dla Mrocznej Triady, \u015bwiadcz\u0105 \u2013 o czym ju\u017c m\u00f3wi\u0142em \u2013 o, istniej\u0105cych od zawsze, wybitnych zdolno\u015bciach adaptacyjnych cz\u0142owieka.<\/p>\n\n\n\n Jaki jest udzia\u0142 student\u00f3w w Pa\u0144skich projektach?<\/strong><\/p>\n\n\n\n Od wielu lat w\u0142\u0105czam zar\u00f3wno student\u00f3w, jak r\u00f3wnie\u017c m\u0142odych naukowc\u00f3w, do moich bada\u0144 naukowych. Nie zale\u017cy mi na tym, by przedstawia\u0107 si\u0119 jako g\u0142\u00f3wny autor kolejnego badania. Wol\u0119 wspiera\u0107, doradza\u0107 i w miar\u0119 mo\u017cliwo\u015bci by\u0107 mentorem dla m\u0142odszych badaczy.<\/p>\n\n\n\n Jest Pan Profesor znany z imponuj\u0105cego indeksu Hirscha wynosz\u0105cego 74 i ponad 20 000 cytowa\u0144 prac naukowych. Co wed\u0142ug Pana jest kluczem do osi\u0105gni\u0119cia tak wysokiego uznania w \u015brodowisku naukowym?<\/strong><\/p>\n\n\n\n Przede wszystkim trzeba mie\u0107 w \u017cyciu szcz\u0119\u015bcie. Znalaz\u0142em obszar bada\u0144, mam tu na my\u015bli Mroczn\u0105 Triad\u0119 Osobowo\u015bci, kt\u00f3ry poch\u0142on\u0105\u0142 mnie do tego stopnia, \u017ce zacz\u0119to uto\u017csamia\u0107 ze mn\u0105 \u2013 samo has\u0142o. To za\u015b pozwoli\u0142o mi na prowadzenie nowych projekt\u00f3w i pozyskanie nowych wsp\u00f3\u0142pracownik\u00f3w.\u00a0Za szczeg\u00f3lnie wa\u017cne w pracy naukowej uwa\u017cam do\u0142o\u017cenie stara\u0144, by pod\u0105\u017ca\u0107 w\u0142asn\u0105 drog\u0105, nie powiela\u0107 twierdze\u0144 innych badaczy, by mie\u0107 swoj\u0105 wizj\u0119 i \u015bmia\u0142o\u015b\u0107 we wprowadzaniu w \u017cycie w\u0142asnych pomys\u0142\u00f3w, stara\u0107 si\u0119 nie ugrz\u0119zn\u0105\u0107 w ma\u0142o znacz\u0105cych dociekaniach. Oczywi\u015bcie, w pracy naukowca pomaga bycie angloj\u0119zycznym native speakerem, ale je\u015bli jest si\u0119 dobrze przygotowanym do prowadzenia bada\u0144, prawdopodobnie zawsze znajdzie si\u0119 jaki\u015b \u017carliwy pasjonat, kt\u00f3ry ch\u0119tnie pomo\u017ce w rozwini\u0119ciu kariery naukowej. Ja sam wi\u0119kszo\u015b\u0107 moich wczesnych sukces\u00f3w zawdzi\u0119czam moim niezwykle wspania\u0142omy\u015blnym mentorom, takim jak Greg Webster, Norm Li i David Schmitt, kt\u00f3rzy, sami b\u0119d\u0105c wybitnymi naukowcami, u pocz\u0105tk\u00f3w mojej pracy, wzi\u0119li mnie pod swoje skrzyd\u0142a i pomogli uwierzy\u0107 w siebie.<\/p>\n\n\n\n <\/p>\n\n\n\n Prof. dr hab. Peter K. Jonason<\/strong>\u00a0jest ameryka\u0144skim psychologiem i wyk\u0142adowc\u0105 akademickim. Pracowa\u0142 w Stanach Zjednoczonych, Australii, we W\u0142oszech i w Polsce. Obecnie wyk\u0142ada psychologi\u0119 spo\u0142eczn\u0105 na UKSW, jest te\u017c profesorem wizytuj\u0105cym na Wydziale Psychologii Og\u00f3lnej Universit\u00e0 degli Studi di Padova. Studiowa\u0142 prawo, antropologi\u0119 biologiczn\u0105, nauki o komunikacji i psychologi\u0119 spo\u0142eczn\u0105. W 2009 r. uzyska\u0142 doktorat z psychologii spo\u0142ecznej na Uniwersytecie Stanowym w Nowym Meksyku. W 2018 r. za\u0142o\u017cy\u0142 Australasian Society for Human Behaviour and Evolution.\u00a0Zainteresowania badawcze prof. Petera K. Jonasona koncentruj\u0105 si\u0119 wok\u00f3\u0142 ciemnych stron osobowo\u015bci cz\u0142owieka i strategii doboru partnera, a tak\u017ce zagadnie\u0144 zwi\u0105zanych z podejmowaniem decyzji moralnych, uprzedzeniami i cyberpsychologi\u0105. Naukowiec jest uznanym autorytetem w dziedzinie ewolucyjnej psychologii osobowo\u015bci. W 2014 r. zdoby\u0142 nagrod\u0119 IgNobel, humorytyczny odpowiednik nagrody Nobla, przyznawany za prace, kt\u00f3re \u015bmiesz\u0105c, sk\u0142aniaj\u0105 do my\u015blenia. \u00a0\u00a0\u00a0\u00a0\u00a0<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" \u2013 W pracy naukowej nie warto powiela\u0107 twierdze\u0144 innych badaczy, trzeba mie\u0107 wizj\u0119 i \u015bmia\u0142o\u015b\u0107 we wprowadzaniu w \u017cycie w\u0142asnych pomys\u0142\u00f3w \u2013 m\u00f3wi prof. dr hab. Peter K. Jonason z Instytutu Psychologii UKSW. Panie Profesorze, dlaczego zdecydowa\u0142 si\u0119 Pan na prac\u0119 w\u0142a\u015bnie w Polsce? Amerykanin wyk\u0142adaj\u0105cy w Stanach Zjednoczonych, Australii i we W\u0142oszech zostaje profesorem […]<\/p>\n","protected":false},"featured_media":39743,"parent":0,"menu_order":0,"template":"","meta":{"_acf_changed":false,"inline_featured_image":false,"footnotes":"","_links_to":"","_links_to_target":""},"kategorie_badania_i_nauka":[65,132,7,64],"class_list":["post-39755","badania_i_nauka","type-badania_i_nauka","status-publish","has-post-thumbnail","hentry","kategorie_badania_i_nauka-osiagniecia","kategorie_badania_i_nauka-rozmowy","kategorie_badania_i_nauka-projekty","kategorie_badania_i_nauka-publikacje"],"acf":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/badania_i_nauka\/39755","targetHints":{"allow":["GET"]}}],"collection":[{"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/badania_i_nauka"}],"about":[{"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/types\/badania_i_nauka"}],"version-history":[{"count":6,"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/badania_i_nauka\/39755\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":39776,"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/badania_i_nauka\/39755\/revisions\/39776"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/media\/39743"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=39755"}],"wp:term":[{"taxonomy":"kategorie_badania_i_nauka","embeddable":true,"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/en\/wp-json\/wp\/v2\/kategorie_badania_i_nauka?post=39755"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}