{"id":43912,"date":"2024-08-27T08:33:48","date_gmt":"2024-08-27T07:33:48","guid":{"rendered":"https:\/\/uksw.edu.pl\/?post_type=badania_i_nauka&p=43912"},"modified":"2024-08-27T08:33:48","modified_gmt":"2024-08-27T07:33:48","slug":"tajemnice-gucin-gaju-odkrycia-naukowcow-z-uksw","status":"publish","type":"badania_i_nauka","link":"https:\/\/uksw.edu.pl\/badania-i-nauka\/tajemnice-gucin-gaju-odkrycia-naukowcow-z-uksw\/","title":{"rendered":"Tajemnice Gucin Gaju. Odkrycia naukowc\u00f3w z UKSW"},"content":{"rendered":"\n

Naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardyna\u0142a Stefana Wyszy\u0144skiego, prowadz\u0105cy wykopaliska na warszawskim Ursynowie, odnale\u017ali fragment ceglanego muru ze stopniem prowadz\u0105cym do podziemnego korytarza, kt\u00f3rego historia si\u0119ga czas\u00f3w kr\u00f3la Jana III Sobieskiego.<\/h2>\n\n\n\n

Wykopaliska przeprowadzi\u0142 Instytut Archeologii UKSW we wsp\u00f3\u0142pracy z Biurem Sto\u0142ecznego Konserwatora Zabytk\u00f3w. To kolejny etap bada\u0144 nad podziemnym korytarzem znajduj\u0105cym si\u0119 w zboczu skarpy, w s\u0105siedztwie ko\u015bcio\u0142a \u015bw. Katarzyny, po\u0142o\u017conym na terenie tzw. Gucin Gaju.<\/p>\n\n\n\n

\"\"
Gucin z czas\u00f3w Stanis\u0142awa Kostki Potockiego<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

Gucin by\u0142 w XIX wieku jedn\u0105 z mniej znanych, powi\u0105zanych z pa\u0142acem w Wilanowie, letnich rezydencji wybitnego m\u0119\u017ca stanu, Stanis\u0142awa Kostki Potockiego. Nazwa rezydencji pochodzi\u0142a od imienia wnuka Augusta zwanego Guciem. \u017bona Potockiego, nawi\u0105zuj\u0105c do tradycji staro\u017cytnych \u015bwi\u0119tych gaj\u00f3w, stworzy\u0142a w pobli\u017cu, w ho\u0142dzie dla zmar\u0142ego m\u0119\u017ca i jego brata, okaza\u0142y ogr\u00f3d. Wkr\u00f3tce ca\u0142o\u015b\u0107 zabudowa\u0144 dworskich, wraz z parkiem i znajduj\u0105cym si\u0119 u podn\u00f3\u017ca wzg\u00f3rza ogrodem pami\u0105tkowym, zacz\u0119to zwyczajowo nazywa\u0107 Gucin Gajem. W pocz\u0105tkach XX wieku, przetrzebiony ogr\u00f3d zacz\u0105\u0142 niszcze\u0107, a wraz z nim popada\u0142 w ruin\u0119 dw\u00f3r, kt\u00f3ry ostatecznie zburzono w latach 60. XX wieku i dzi\u015b po wspania\u0142ej rezydencji nie ma \u015bladu.<\/p>\n\n\n\n

Cysterna czy lodownia<\/h3>\n\n\n\n

Na terenie Gucin Gaju pozosta\u0142 jednak, po\u0142o\u017cony w p\u00f3\u0142nocno-wschodniej cz\u0119\u015bci skarpy na g\u0142\u0119boko\u015bci 6 metr\u00f3w, p\u00f3\u0142koli\u015bcie sklepiony, ceglany korytarz d\u0142ugo\u015bci 63 metr\u00f3w wraz z 47 siedmioma niszami. Korytarz ten przebadano przy u\u017cyciu skanera 3D, podczas prac wykonanych na zlecenie Biura Sto\u0142ecznego Konserwatora Zabytk\u00f3w. Latem 2024 r. archeolodzy z UKSW przeprowadzili wykopaliska  na obszarze 5 x 5 metr\u00f3w, przy obecnym wej\u015bciu do podziemnego, cz\u0119\u015bciowo zasypanego, korytarza. Jak dot\u0105d nie uda\u0142o si\u0119 jednoznacznie stwierdzi\u0107 kiedy, ani w jakim celu powsta\u0142, jak pierwotnie wygl\u0105da\u0142 i jakie by\u0142y jego losy.<\/p>\n\n\n\n

\"\"
Teren prac archeologicznych z ods\u0142oni\u0119tym wej\u015bciem do korytarza. Zdj. R. A. Kraszewski<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

\u2013 Niewykluczone, \u017ce by\u0142 cz\u0119\u015bci\u0105 systemu nawadniania ogrod\u00f3w pa\u0142acu w Wilanowie,  zaprojektowanego przez Augustyna Locciego, nadwornego architekta kr\u00f3la Jana III Sobieskiego, zachowa\u0142y si\u0119 bowiem sugeruj\u0105ce to jego zapiski \u2013 m\u00f3wi dr Rafa\u0142 Solecki z Instytutu Archeologii UKSW. \u2013 Korytarz po\u0142\u0105czony z uj\u0119ciem wody, stawa\u0142 si\u0119 jej rezerwuarem. Woda, sp\u0142ywa\u0142a do tzw. Ksi\u0119\u017cego Stawu, nast\u0119pnie za\u015b Potokiem S\u0142u\u017cewieckim by\u0142a doprowadzana do znajduj\u0105cego si\u0119 kilka kilometr\u00f3w dalej pa\u0142acu w Wilanowie.<\/p>\n\n\n\n

Dr Rafa\u0142 Solecki przytacza te\u017c inn\u0105 hipotez\u0119: korytarz, w kt\u00f3rym utrzymuje si\u0119 sta\u0142a temperatura 6-8 st. C, by\u0142 prawdopodobnie w pewnym okresie wykorzystywany jako ch\u0142odnia. W czasach sprzed ery lod\u00f3wek, wyr\u0105bywane ze stawu bry\u0142y lodu, nie topnia\u0142y przez kilka miesi\u0119cy, co mia\u0142o kapitalne znaczenie.<\/p>\n\n\n\n

W poszukiwaniu pierwotnego wej\u015bcia<\/h3>\n\n\n\n

Istniej\u0105ce obecnie wej\u015bcie do korytarza, powsta\u0142o najprawdopodobniej w wieku XIX. By\u0142o to konieczne, gdy\u017c odcinek korytarza ze starym wej\u015bciem zawali\u0142 si\u0119 prawdopodobnie na prze\u0142omie XVIII i XIX wieku.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Szukamy pierwotnego wej\u015bcia. B\u0119dziemy starali si\u0119 ods\u0142oni\u0107 kolejny fragment korytarza. Wiemy ju\u017c gdzie powinni\u015bmy prowadzi\u0107 dalsze poszukiwania \u2013 m\u00f3wi dr Rafa\u0142 Solecki wskazuj\u0105c z nadziej\u0105 na odkopany fragment ceglanego muru ze stopniem prowadz\u0105cym do podziemnego korytarza i widocznymi wzmocnieniami maj\u0105cymi chroni\u0107 konstrukcj\u0119 przed zawaleniem.<\/p>\n\n\n\n

\"\"
Odnaleziony na terenie wykopalisk fragment rze\u017aby<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

W\u015br\u00f3d szczeg\u00f3lnie ciekawych odkry\u0107 archeolog wymienia odnalezione obiekty zwi\u0105zane z dworem: fragmenty ogrodzenia, furty i trzech o\u0142owianych rze\u017ab. Niezwykle cenne s\u0105 te\u017c, w jego opinii, znaleziska pozwalaj\u0105ce na odtworzenie historii badanego miejsca: ponad trzysta fragment\u00f3w ceramiki o chronologii od wczesno\u015bredniowiecznej po XIX wiek, srebrny grosz z czas\u00f3w Zygmunta III i XVII wieczne popularne \u201eboratynki\u201d czyli miedziane szel\u0105gi Jana II Kazimierza Wazy.<\/p>\n\n\n\n

Legenda Gucin Gaju<\/h3>\n\n\n\n

Przez wiele lat Gucin Gaj obrasta\u0142 legend\u0105. Z racji przynale\u017cno\u015bci Stanis\u0142awa Kostki Potockiego do lo\u017cy maso\u0144skiej, sugerowano \u017ce ukryty w skarpie korytarz m\u00f3g\u0142 by\u0107 miejscem tajemnych spotka\u0144 mason\u00f3w.<\/p>\n\n\n\n

\u2013 Ten mit by\u0142 na tyle silny, \u017ce przypominaj\u0105ce katakumby nisze zacz\u0119to nazywa\u0107 grobami maso\u0144skimi, pod tak\u0105 te\u017c nazw\u0105 korytarz trafi\u0142 do rejestru zabytk\u00f3w z roku\u2026 1989, ale jak dot\u0105d nic nie wskazuje na to, \u017ce mamy do czynienia z katakumbami \u2013 twierdzi dr Rafa\u0142 Solecki.<\/p>\n\n\n\n

\"\"
Odnalezione na terenie wykopalisk w Gucin Gaju fragmenty furty, ogrodzenia i ceramiki<\/figcaption><\/figure>\n\n\n\n

W roku 2025 planowane s\u0105 dalsze badania prowadzone przez badaczy z Instytutu Archeologii UKSW, kt\u00f3rzy zamierzaj\u0105 potwierdzi\u0107 istniej\u0105ce przypuszczenia i w spos\u00f3b jednoznaczny odpowiedzie\u0107 na pytania zwi\u0105zane z tajemniczym korytarzem, szczeg\u00f3lnie za\u015b z dat\u0105 jego budowy. Jedno jest pewne, nawet w przypadku odkopania korytarza na ca\u0142ej jego d\u0142ugo\u015bci, nie zostanie on udost\u0119pniony zwiedzaj\u0105cym. Korytarz stanowi bowiem najwi\u0119ksze warszawskie zimowe schronienie dla sze\u015bciu gatunk\u00f3w nietoperzy i takim pozostanie.<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

Naukowcy z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Kardyna\u0142a Stefana Wyszy\u0144skiego, prowadz\u0105cy wykopaliska na warszawskim Ursynowie, odnale\u017ali fragment ceglanego muru ze stopniem prowadz\u0105cym do podziemnego korytarza, kt\u00f3rego historia si\u0119ga czas\u00f3w kr\u00f3la Jana III Sobieskiego. Wykopaliska przeprowadzi\u0142 Instytut Archeologii UKSW we wsp\u00f3\u0142pracy z Biurem Sto\u0142ecznego Konserwatora Zabytk\u00f3w. To kolejny etap bada\u0144 nad podziemnym korytarzem znajduj\u0105cym si\u0119 w zboczu skarpy, […]<\/p>\n","protected":false},"featured_media":43894,"parent":0,"menu_order":0,"template":"","meta":{"_acf_changed":false,"inline_featured_image":false,"_links_to":"","_links_to_target":""},"kategorie_badania_i_nauka":[7],"acf":[],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/wp-json\/wp\/v2\/badania_i_nauka\/43912"}],"collection":[{"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/wp-json\/wp\/v2\/badania_i_nauka"}],"about":[{"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/badania_i_nauka"}],"version-history":[{"count":1,"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/wp-json\/wp\/v2\/badania_i_nauka\/43912\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":43913,"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/wp-json\/wp\/v2\/badania_i_nauka\/43912\/revisions\/43913"}],"wp:featuredmedia":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media\/43894"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=43912"}],"wp:term":[{"taxonomy":"kategorie_badania_i_nauka","embeddable":true,"href":"https:\/\/uksw.edu.pl\/wp-json\/wp\/v2\/kategorie_badania_i_nauka?post=43912"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}