Dziedzictwo Wazów w Białowieży. Projekt Fundacji Rozwoju UKSW.

„Z Krakowa, Wilna i Warszawy do Białowieży. Podróże i łowy królów Polski i wielkich książąt Litwy” to tytuł wystawy prezentowanej w muzeum Zamku Królewskiego w Niepołomicach, będącej częścią projektu „Dwór Wazów w Białowieży (tajemnica pałacowych dębów)”.

Trójjęzyczna wystawa autorstwa dr Joanny Wawrzeniuk z Instytutu Archeologii UKSW oraz prof. dr hab. Bogumiły Jędrzejewskiej z Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży, specjalizującej się między innymi w historii Puszczy Białowieskiej, prezentuje władców Rzeczypospolitej Obojga Narodów i ich rolę w historii Puszczy.

Puszcza Białowieska na zdjęciach i animacjach

– Od XIV do końca XVIII w. Puszcza Białowieska położona była w Wielkim Księstwie Litewskim przy granicy z Koroną – mówi dr Joanna Wawrzeniuk. – Przetrwała do naszych czasów dzięki ochronie i opiece królów Polski i wielkich książąt Litwy. W latach 1386-1795 – przez 410 lat – jedenastu władców Polski i Litwy odwiedziło Białowieżę ponad 100 razy.

Do zaprojektowania wystawy wykorzystano wyniki kwerend archiwalnych, mapy oraz wyniki badań archeologicznych w Starej i Nowej Białowieży. Każda z plansz zawiera piękne zdjęcia przyrodnicze, w tym zdjęcia zwierząt z Puszczy Białowieskiej. Na stronie internetowej wystawy można obejrzeć animacje dotyczące między innymi stanowiska archeologicznego i artefaktów, wykonane przez Multidyscyplinarne Centrum Badawcze UKSW.

Wystawa, w zamierzeniu plenerowa, będzie prezentowana  w Niepołomicach – w Muzeum Zamkowym, następnie w Pałacu Wielkich Książąt Litewskich w Wilnie – Muzeum Narodowym, przed budynkiem Dyrekcji i Muzeum Białowieskiego Parku Narodowego w Białowieży i w Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie.

Ukazać rolę dynastii Wazów

Projekt “Dwór Wazów w Białowieży (tajemnica pałacowych dębów)” jest prowadzony przez przez dr Joannę Wawrzeniuk (kierownik projektu) oraz prof. dr hab. Bogumiłę Jędrzejewską z Instytutu Biologii Ssaków PAN w Białowieży, specjalizującą się między innymi w historii Puszczy Białowieskiej w ramach Fundacji Rozwoju UKSW. Projekt otrzymał dofinansowanie w ramach programu Nauka Dla Społeczeństwa II, finansowanego przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Celem projektu jest ukazanie roli dynastii Wazów, a szczególnie Zygmunta III Wazy jako założyciela Białowieży. W projekcie zaplanowano kwerendę archiwalną dostępnych przekazów pisanych, nieinwazyjne badania geofizyczne na terenie Parku Pałacowego przy siedzibie dyrekcji Białowieskiego Parku Narodowego w Białowieży. Badania wykonał dr hab. Fabian Welc, prof. ucz., dyrektor Instytutu Archeologii UKSW. Kolejnym etapem prac było wykonanie sondaży archeologicznych w miejscach najprawdopodobniej kryjących fundamenty dawnych założeń budynków dworskich z czasów Wazów wskazanych przez georadar i magnetometr.

Badania pałacowych dębów mają duże znaczenie promocji Białowieskiego Parku Narodowego i całej Puszczy Białowieskiej, która w 2014 r. Puszcza Białowieska uzyskała najwyższy światowy status ochronny Obiektu Światowego Dziedzictwa UNESCO. Ponadto odsłonięcie zarysów posiadłości Zygmunta III Wazy i jego następców w Białowieży łączy historię Puszczy Białowieskiej z historią nowożytnej Polski. Fakty te były dotychczas pomijane w historiografii jako mało wiarygodne i nie do końca udokumentowane.

Dwuletni projekt potrwa do końca lutego 2026 r.

Strona wystawy: Puszcza Królów