OsiągnięciaProf. dr hab. Czesław Grajewski, muzykolog z Instytutu Historii UKSW, odnalazł w Bibliotece Seminarium Duchownego we Włocławku, cantatorium – unikatowy zbiór pieśni mszalnych i utworów solowych z przełomu XV i XVI w.
Ta rzadka księga, przeznaczona do wyłącznego użytku kantora, duchownego kierującego śpiewem liturgicznym w dawnej liturgii, nie była niezbędna w codziennych celebracjach. Do tego celu wystarczały inne: mszał, graduał, antyfonarz i psałterz. Obecność w świątyni cantatorium była czymś wyjątkowym.
Obecnie w polskich zbiorach potwierdzono istnienie dwóch ksiąg kantorskich z przełomu XV i XVI w. Pierwszego odkrycia polskiego cantatorium dokonał w Kaliszu w pierwszej dekadzie XXI w. Piotr Szukiel, ówczesny student historii Uniwersytetu Wrocławskiego. To księga ufundowana ok. 1520 r. przez Jana Łaskiego, dla kolegiaty w rodzinnym Łasku. Dziś okazuje się, że w polskich zbiorach zachowała się druga taka księga, w latach 70. i 80. XX w. mylnie opisana jako „księga z incipitami śpiewów mszalnych i antyfon brewiarzowych z XVI w”. Nie wiadomo kto był fundatorem cantatorium włocławskiego. Profesor Czesław Grajewski, prowadzi obecnie nad tym niezwykłym zabytkiem badania, których wyniki przedstawi 7 czerwca br. podczas organizowanego przez Polską Akademię Nauk Warszawskiego Pikniku Archiwalnego z okazji Międzynarodowego Dnia Archiwów a później opracuje je w formie artykułu naukowego.
Prof. Czesław Grajewski, w latach 2020-2024 dyrektor Instytutu Historii Sztuki UKSW, od chwili ukończenia przed 40 laty studiów muzykologicznych na ATK, konsekwentnie bada przede wszystkim średniowieczne źródła muzyki liturgicznej. Ta pasja umożliwiła mu m.in. identyfikację w zbiorach poznańskich nieznanego wcześniej psałterza z fundacji prymasa Jana Łaskiego oraz identyfikację we Francuskiej Bibliotece Narodowej XVII wiecznego rękopisu muzycznego przepisanego przez pelplińskiego cystersa Feliksa Trzcińskiego. Odkrył także w bibliotekach francuskich dwa najstarsze, pochodzące z XIV i XV-w., przekazy nieznanego nauce oficjum brewiarzowego o św. Katarzynie Aleksandryjskiej Gratulare Sion alma.
17 marca 2025
