PublikacjeDr hab. Anita Kaliszewicz, prof. ucz. oraz dr Piotr Kiełtyk z Wydziału Biologii i Nauk o Środowisku wzięli udział w VII Konferencji podczas której na przykładzie Tatrzańskiego Parku Narodowego zastanawiano się jak chronić przyrodę w obliczu zmian klimatycznych i społecznych.
Konferencja, zorganizowana w Zakopanem przez Tatrzański Park Narodowy i oddział krakowski Polskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk o Ziemi, łączyła się w tym roku z obchodami 70-lecia Tatrzańskiego Parku Narodowego.
Dr hab. Anita Kaliszewicz, prof ucz. przedstawiła w imieniu zespołu referat pt. Turystyka a zanieczyszczenie mikroplastikiem jezior Tatrzańskiego Parku Narodowego.
– Zanieczyszczenie mikroplastikiem jest obecnie jednym z najczęściej badanych zagrożeń środowiska naturalnego. Występuje także w organizmach żywych – najczęściej pobierany z pokarmem zarówno przez bezkręgowce jak i kręgowce – mówi dr hab. Anita Kaliszewicz, prof. ucz. – Nie ma ekosystemu, który byłby wolny od tego zanieczyszczenia. Mikroplastik, definiowany jako fragmenty plastiku o wielkości 0,1 µm -5 mm, wykrywa się w wodach morskich, śródlądowych, w powietrzu i w glebie.
W roku 2022 podczas badania wody jezior Doliny Rybiego Potoku, Pięciu Stawów Polskich oraz Doliny Gąsienicowej naukowcy wykryli we wszystkich trzech jeziorach mikroplastik.
– Przeważały włókna o długości 0,2–1,0 mm z takich polimerów jak polipropylen, politereftalan etylenu (PET) oraz naturalne lub seminaturalne włókna celulozowe – najczęściej koloru czarnego lub czerwonego. Nasze wyniki wykazały istotną korelację pomiędzy ilością mikroplastiku a powierzchnią jeziora, długością jego linii brzegowej oraz objętością jeziora i obszarem zlewni – mówi dr hab. Anita Kaliszewicz, prof. ucz. – Nasze wyniki wskazują zatem na zanieczyszczenie pochodzące z powietrza. Oznacza to, ze znaczącą rolę odgrywa globalna cyrkulacja atmosferyczna transportująca mikroplastik do jezior wysokogórskich. Są to pierwsze wskazania obecności mikroplastiku w jeziorach Tatrzańskiego Parku Narodowego i pokazują konieczność dalszych badań tego rodzaju zanieczyszczenia.
Dr Piotr Kiełtyk zaprezentował wyniki badań roślin tatrzańskich w referacie pt. Zmiany w morfologii i alokacji biomasy wybranych gatunków roślin naczyniowych wzdłuż gradientu wzniesienia n.p.m. w Tatrach.
Przeprowadzone badania pozwalają lepiej zrozumieć w jaki sposób zmiana wysokości, na jakiej występują rośliny wpływa na “dostosowanie strategii życiowe do warunków klimatycznych”, co może pomóc w przewidywaniu ich odpowiedzi na zmiany klimatu. Przedstawione wyniki dotyczą pięciu gatunków roślin naczyniowych występujących w Tatrach. Porównano “zmienność morfologiczną” gatunków wysokogórskich występujących przede wszystkim w “piętrze alpejskim i turniowym” (dzwonek alpejski Campanula alpina oraz omieg kozłowiec Doronicum stiriacum), ze zmiennością gatunków występujących od podnóża Tatr po piętro alpejskie i turniowe (urdzik karpacki Soldanella carpatica, stokrotnica górska Bellidiastrum michelii oraz starzec górski Senecio subalpinus). U wszystkich gatunków zaobserwowano zmniejszanie wysokości roślin wraz ze wzrostem wzniesienia n.p.m. Okazało się, że gatunki o “szerokich zasięgach wysokościowych” mogą silniej reagować na ocieplenie klimatu, zwiększając wysokość i biomasę części nadziemnych. Z kolei gatunki wysokogórskie piętra alpejskiego i turniowego wykazały zdolność utrzymania stabilnego wzrostu i produkcji biomasy, co sugeruje, że posiadają dużą “tolerancję fizjologiczną” na zmiany warunków termicznych oraz potencjał do przetrwania w ocieplającym się środowisku.
Do zespołu kierowango przez dr hab. Anitę Kaliszewicz należą reprezentujący UKSW: dr Piotr Kiełtyk, dr Kamil Karaban, dr inż. Agnieszka Poniatowska, Angelika Bryska, związani z Politechniką Poznańską: dr hab. Tomasz Runka, prof. PP, mgr inż. Zuzanna Sambor i Piotr Radomski oraz dr Tomasz Zwijacz-Kozica, badacz z Tatrzańskiego Parku Narodowego.
12 listopada 2025
