Wpływ ekstremalnych zjawisk klimatycznych na stan zachowania stanowisk archeologicznych w Peru

Zakończył się pierwszy etap prac terenowych realizowanych przez zespół badawczy, którego kierownikiem jest dr Justyna Marchewka-Długońska z Wydziału Biologii i Nauk o Środowisku UKSW. Projekt otrzymał finansowanie z programu Granty Interwencyjne organizowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej.

Członkami zespołu badawczego są Plinio Gilien, Łukasz Majchrzak oraz Carlos Escobar, którzy tworzą peruwiańsko-polski projekt archeologiczny Programa de Investigación „Los valles de Barranca”. Prócz nich do zespołu weszli także Paweł Ćwiąkała i Edyta Puniach z Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie oraz Michał Wsilewski z Instytutu Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Do zespołu należą także studentki Karina Woźniak z Uniwersytetu Łódzkiego i Róża Dzubińska z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Całość prac prowadzona była na prekolumbijskich cmentarzyskach w dystrykcie Barranca, dwieście kilometrów na północ od Limy.

– Zasadniczym celem projektu jest sprawdzenie w jaki sposób zapowiadany na ten rok gwałtowny epizod ENSO, nazywany także zjawiskiem el Niño, wpłynie na stan zachowania prekolumbijskich stanowisk archeologicznych, w tym cmentarzysk. Epizody ENSO są związane z występowaniem gwałtownych i obfitych opadów, które powodują powstawanie lawin błotnych schodzących ze szczytów i niszczących nie tylko stanowiska archeologiczne, ale także osiedla współczesnych mieszkańców andyjskich dolin. W związku z tym, że prognozowany na ten rok epizod ENSO na mieć wyjątkowo gwałtowny zespół zdecydował się na wykonanie kilku zadań badawczych, których celem jest prognozowanie wpływu El Niño na wybrane stanowiska archeologiczne w dystrynkcie Barranca, a także przynajmniej częściowe zabezpieczenie przed czynnikami atmosferycznymi zabytków i kości ludzkich znajdujących się na powierzchni – wyjaśnia dr Marchewka-Długońska. – Musimy bowiem pamiętać o tym, że zdecydowana większość cmentarzysk prekolumbijskich przypomina krajobraz po bombardowaniu, taki stan rzeczy jest wynikiem wieloletnich grabieży grobów, które prowadzono na zlecenie zachodnich antykwariuszy. – dodaje.

Kierownik zespołu badawczego wskazała zaplanowane, kolejne działania:

1. Przeprowadzenie prospekcji archeologicznej na stanowiskach archeologicznych zlokalizowanych w dolnej i środkowej części dolin Pativilca i Fortaleza, w tym zadaniu badawczym zawierała się także dokumentacja i zabezpieczenie szczątków ludzkich znajdujących się na powierzchni. Dzięki temu możliwe będzie porównanie parametrów pozwalających na określenie różnic w kondycji biologicznej między prekolumbijskimi mieszkańcami obu tych dolin. Dodatkowo na tym etapie zadokumentowano i zabezpieczono najcenniejsze zabytki kultury materialnej w tym fragmenty ceramiki i tkanin
2. Przeprowadzenie prac wykopaliskowych na dwóch stanowiskach El Porvenir i Cerro Colorado, pozwolą one na określenie w jakim okresie chronologicznym na badanych cmentarzyskach chowano zmarłych. Dzięki wykopaliskom na Cerro Colorado i odnalezionym kompletnie zachowanym tobołom grzebalnym możliwe będzie odtworzenie obrządku pogrzebowego, a więc sposobu postępowania z ciałem zmarłego,
3. Wykonanie map fotogrametrycznych, które zadokumentują obecny stan zachowania analizowanych stanowisk archeologicznych i pozwolą wskazać na najbardziej narażone na zniszczenia części cmentarzysk,
4. Przeprowadzenie analiz geomorfologicznych, których celem jest zadokumentowanie obecnego stanu rzeczy oraz wskazanie jaki był zasięg i efekty występujących do tej pory epizodów ENSO. Te badania w połączeniu z mapami fotogrametrycznymi pozwolą na dokładniejsze prognozowanie potencjalnych zniszczeń, nie tylko cmentarzysk, ale także architektury monumentalnej.

-Na chwilę obecną członkowie zespołu zajmują się porządkowaniem otrzymanych danych i wkrótce rozpoczną analizy statystyczne i interpretację otrzymanych w pierwszym etapie badań wyników.