Pro memoria – droga do świętości

W Instytucie Historii UKSW odbyła się prezentacja VII i VIII tomu dzienników Prymasa Stefana Wyszyńskiego Pro memoria, wydawanych przy współudziale naszego Uniwersytetu.

Dwa nowo wydane tomy obejmują lata 1960 i 1961. Rok 1960 był trzecim już rokiem Wielkiej Nowenny, w którym dominowała sprawa obrony życia. Ta kwestia była tematem poruszanym przez Episkopat Polski i samego Prymasa nie tylko w nauczaniu duszpasterskim, ale też w rozmowach z władzami państwowymi. Pole napięć rozszerzało się o kolejne obszary: sprawa biskupa Czesława Kaczmarka, obrona krzyża w Nowej Hucie czy obrona domu katolickiego w Zielonej Górze. Na liście trudnych spraw dla Kościoła wciąż pozostawała polityczna działalność katolików świeckich, w tym Jerzego Zawieyskiego. W tomie VII znajdziemy też niezwykle interesującą, kilkustronicową refleksję ze spotkania Prymasa z I sekretarzem KC PZPR Wiesławem Gomułką.

Rok 1961 przebiegał pod znakiem dalszego ograniczania działania Kościoła, zwłaszcza w sferze edukacji. W tym roku wprowadzono nową ustawę o rozwoju systemu oświaty i wychowania, która likwidowała nauczanie religii w szkole, wprowadzając zasadę świeckości do całego systemu szkolnego. Szła za tym także likwidacja szkół wyznaniowych oraz próby objęcia nadzorem seminariów duchownych. W tym czasie Prymas w swoich zapiskach poświęcał dużo uwagi sprawie KUL i ATK. W tomie VIII poznamy także kulisy sprawy powrotu w 1961 roku do Polski arrasów wawelskich. Wkład Prymasa Polski został przez władze państwowe całkowicie przemilczany.

W spotkaniu na UKSW wzięli udział ks. prof. Waldemar Graczyk, dziekan Wydziału Nauk Historycznych, bp prof. Jan Kopiec, przewodniczący Rady Programowej wydania Pro memoria, prof. Jan Żaryn z Instytutu Historii UKSW, członek Rady Programowej wydania Pro memoria, dr Rafał Łatka z Instytutu Pamięci Narodowej – redaktor VII tomu Pro memoria, ks. dr hab. Dominik Zamiatała z Instytutu Historii UKSW.

Zapiski Pro memoria kard. Stefana Wyszyńskiego obejmują okres 1948-1981. Zainaugurowana w 2017 roku seria wydawnicza jest pierwszą próbą całościowego i krytycznego wydania zapisków – opatrzonego aparatem naukowym obejmującego wstęp, przypisy oraz indeksy. Wydanie osobistych zapisków Prymasa Tysiąclecia jest wspólnym przedsięwzięciem sześciu podmiotów: Archidiecezji Warszawskiej, Archidiecezji Gnieźnieńskiej, Instytutu Prymasa Wyszyńskiego, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Instytutu Pamięci Narodowej i Muzeum Jana Pawła II i Kardynała Wyszyńskiego w Warszawie.