Jubileusz „Artifexu”

„Artifex” – czasopismo studentek i studentów historii sztuki obchodzi 20-lecie istnienia. Tworzyli je dzisiaj uznani artyści, pracownicy muzeów i innych instytucji kultury.

Pismo powstało z inicjatywy Bartłomieja Gutowskiego, obecnie wykładowcy Instytutu Historii Sztuki oraz Piotra Janowczyka, obecnie ilustratora, grafika, wykładowcy. Z założenia było i jest pismem publikującym artykuły, recenzje, sprawozdania i inne materiały przygotowywane wyłącznie przez studentki i studentów historii sztuki, a później (po powołaniu tego kierunku) także ochrony dóbr kultury i środowiska.

Czasopismo pomimo swojej studenckiej formuły publikuje przede wszystkim teksty naukowe, w większości będące syntezami lub wyimkami z prac dyplomowych. Przez 20 lat było ich około 150. Dotyczą przede wszystkim problematyki sztuki dawnej oraz nowoczesnej i współczesnej, przede wszystkim polskiej.

Jak zaznacza redaktor naczelna Zuzanna Rejewska, studentka drugiego roku studiów magisterskich na kierunku historia sztuki, dzięki pismu studenci uczą się pisać i redagować teksty naukow: – „Artifex” jest niezwykłą inicjatywą, daje nam szansę postawienia pierwszych kroków w świecie publikacji naukowych. Ja nauczyłam się niezwykle dużo, poznałam bliżej zajęcie redaktora i korektora. Pismo pozwala również poprzez teksty krytyczne wystawiać oceny i rozpoczynać dyskusje w naszych studenckich, i mam nadzieję nie tylko, kręgach. W końcu informuje o zaangażowaniu naszych kolegów i koleżanek w projekty wykraczające poza sale wykładowe. Czasopismo pełni w naszym Instytucie wiele funkcji.

Funkcję dydaktyczną najlepiej ilustrują przykłady drogi zawodowej osób, które na przestrzeni dwudziestu lat były związane z „Artifexem”. Pismo redagowali m.in. Joanna Kinowska, dzisiaj fotografka i autorka tekstów i wystaw, Maciej Sikorzak, dzisiaj zawodowo zajmujący się grafiką i składem publikacji, Magdalena Olszewska, obecnie doktor, pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie. Wśród nich są także obecni pracownicy UKSW – dr Agnieszka Skrodzka i dr Paweł Drabarczyk vel Grabarczyk, a także Anna Balik (obecnie Zdzieborska) pracująca w Zachęcie, Ewa Nowak (obecnie Ewa Nowak-Mitura, badaczka fotografii) czy Marianna Otmianowska, dzisiaj zastępca dyrektora w Muzeum Łazienki Królewskie.

Od początku czasopismo wspierane było przez pracowników naukowych, najpierw przez prof. Zbigniewa Banię, a następnie przez dr. Bartłomieja Gutowskiego, poszczególne artykuły były konsultowane ze specjalistami.

W początkowym okresie periodyk nie miał żadnego dofinansowania i wydawany był nakładem koła naukowego. Wówczas bardzo cenne było wsparcie finansowe wielu osób, zwłaszcza prof. Andrzeja K. Olszewskiego, który zawsze – gdy otrzymywał nowy numer, przekazywał redakcji 100 zł na wydanie następnego. Pozwalało to na przygotowanie dodatkowych egzemplarzy, które były przekazywane do bibliotek.

„Artifex” jest najprawdopodobniej najdłużej ukazującym się pismem studenckim w Polsce. Początkowo było odbijane na ksero. Pierwszy wydrukowany na offsecie numer pojawił się w roku 2003.

Ciekawostką jest, że od początku swojego istnienia pismo ukazywało się również w Internecie, co na tamte czasy było nowością. Obecnie wszystkie numery w formie plików pdf są dostępne nieodpłatnie na stronie http://artifex.uksw.edu.pl.

Redaktor naczelna zwraca uwagę na jeszcze jeden fakt, który czyni Artifex wyjątkową inicjatywą:  – Ważne jest doświadczenie pracy z ludźmi. Nie tylko w kontekście nauki koordynacji wielu rąk i głów, bowiem wszystkich zaangażowanych w naszą inicjatywę łączy umiłowanie tej samej dziedziny, choć w różnych jej aspektach. Myślę, że za tym kryje się najpiękniejsza strona tej przygody.

        

Na zdjęciach od lewej pierwszy i najnowszy numer pisma

W najnowszym numerze znalazły się teksty Beaty Kowalczyk o morskich naturaliach z epoki nowożytnej, Tetsunosuke Watanabego o świecie dalekowschodnich chrześcijan i ich unikalnej ikonografii, Magdy Lucimy o twórczości współczesnej artystki Marty Gołąb oraz Alberta Górniaka o obrazie Matki Boskiej z Brdowa. Znalazły się również recenzje z wystaw i książek oraz sprawozdania studenckie z wypraw naukowych.