Czwartek na Wydziale… Nauk Historycznych

Wydział Nauk Historycznych UKSW od lat prowadzi wiele innowacyjnych projektów badawczych z archeologii, historii i historii sztuki.

Inwentaryzacja cmentarzy na Litwie, eksploracja obiektów w basenie Morza Śródziemnego czy udział w projektach w Rzymie i Gruzji – to przykłady kierunków badawczych, realizowanych przez naukowców i studentów Wydziału Nauk Historycznych UKSW.

– Zgłębiamy historię, aby lepiej zrozumieć współczesny świat. Bez poznania przeszłości nie da się rozwiązywać problemów, z jakimi spotykamy się obecnie – przekonuje dr Bartłomiej Dźwigała z Instytutu Historii.

Początki Wydziału sięgają Akademii Teologii Katolickiej. W 1987 roku z Wydziału Teologicznego wyodrębniono Wydział Kościelnych Nauk Historycznych i Społecznych. Natomiast w roku 2019, decyzją rektora UKSW Wydział Nauk Historycznych i Społecznych przekształcił się w dwa oddzielne Wydziały: Nauk Historycznych i Społeczno-Ekonomiczny.

Kierunek: Pasja

Na Wydziale Nauk Historycznych studiuje ponad 550 studentów na sześciu kierunkach: Archeologii, Historii i Historii sztuki – studiach I i II stopnia, oraz Archiwistyki i zarządzania dokumentacją, Ochrony dóbr kultury i środowiska oraz Zarządzania dziedzictwem kulturowym – na studiach I stopnia. Wydział umożliwia także kształcenie w Szkole Doktorskiej – na kierunkach Archeologia i Historia oraz podniesienie kwalifikacji na studiach podyplomowych z genealogii.

–  W instytucie Historii sztuki studenci zdobywają gruntowną wiedzę z zakresu architektury, plastyki oraz teorii sztuki. Zdobywają także umiejętności praktyczne w czasie licznych podróży po Polsce i za granicą  –  mówi dr Romana Rupiewicz z Instytutu Historii Sztuki. – W ostatnim czasie nasi studenci uczestniczyli w pracach badawczych w Gruzji, w Izraelu oraz w we Włoszech.

Dr Marek Maksymczak z Instytutu Historii Sztuki podkreśla, że studenci tego kierunku mają szeroki wachlarz zajęć do wyboru, który przygotowuje ich do zawodów: krytyka sztuki, inwentaryzatora zabytków, nauczyciela plastyki, czy historii sztuki.

–  Studia historyczne na UKSW dają mi szerokie możliwości poznania pewnych mechanizmów, które miały miejsce w przeszłości, rozwijania pasji, zainteresowań, pogłębiania wiedzy i umiejętności. Pozwalają zdobyć pracę i zrealizować marzenia – mówi Kamil Wilczyński, student UKSW na kierunku historia.

Studenci archeologii podczas prac badawczych

Inspirujące odkrycia

Wśród projektów naukowych realizowanych na Wydziale na szczególną uwagę zasługują badania archeologów. Ich najważniejsze przedsięwzięcia związane są z zamkami krzyżackimi, cmentarzami czy dawnymi osadami. W Przezmarku archeolodzy z UKSW odkryli elementy architektury XIV-wiecznego zamku. Grodziska na Warmii i Mazurach dostarczają wiedzy na temat osadnictwa z epoki żelaza i wczesnego średniowiecza, zaś w Puszczy Białowieskiej badaniom poddawane są wczesnochrześcijańskie cmentarzyska kurhanowe.

– Instytut Archeologii specjalizuje się w nowoczesnych, nieinwazyjnych metodach badawczych, przede wszystkim z zakresu geofizyki, w badaniach georadarem, metodą magnetyczną, a także w tzw. skanowaniu laserowym. Dzięki praktykom w naszym Instytucie studenci uczą się nowoczesnych metod dokumentacji z drona czy techniki fotogrametrii. Instytut posiada bogata ofertę wykopalisk zarówno w Polsce, jak i za granicą – mówi dr Paulina Komar z Instytutu Archeologii UKSW. – Do najciekawszych na terenie naszego kraju należą badania w średniowiecznych zamkach krzyżackich. Jeśli chodzi o wykopaliska zagraniczne, jednym z bardziej interesujących jest projekt badawczy na wczesnołużyckim grodzisku w Kemberg w Niemczech, gdzie istnieje możliwość wykonywania badań dednrochronologicznych, czyli związanych ze słojami drzew. Innym ciekawym projektem są badania na wyspie Rab, gdzie można odkryć ślady rzymskiego osadnictwa w pięknej scenerii basenu Morza Śródziemnego.

Od przeszło 20 lat Instytut Historii Sztuki zajmuje się prowadzeniem badań nad polskimi nekropoliami, które znajdują się na terenie dzisiejszej Ukrainy, Litwy, a także w Stanach Zjednoczonych. Baza nagrobków województwa tarnopolskiego i wileńskiej nekropolii na Rossie znajdują się na stronach: http://cmentarzetarnopolskie.uksw.edu.pl oraz http://cmentarznarossie.uksw.edu.pl/ .

Dr hab. Anna Czyż, prof. uczelni oraz dr Bartłomiej Gutowski z Instytutu Historii Sztuki opracowali także specjalny „Podręcznik do inwentaryzacji polskich cmentarzy i nagrobków poza granicami kraju”, w którym m.in. dzielą się metodologią badań czy fotografiami przedstawiającymi poszczególne typy nagrobków.

Dr Magdalena Łaptaś wraz z innymi naukowcami od lat prowadzą badania dotyczące katedry w Faras – przykładu świetnie zachowanego obiektu, w którym spotkać można ślady wczesnochrześcijańskiego malarstwa nubijskiego. Projekty naukowe, opisujące tę niezwykłą budowlę rozpoczęły się jeszcze w czasach Akademii Teologii Katolickiej. Obecnie, prowadzone konferencje i międzynarodowe sympozja naukowe przyczyniają się do popularyzacji sztuki nubijskiej. Jednym z przykładów takiego wydarzenia są organizowane przez Wydział Nauk Historycznych UKSW wykłady online w języku angielskim pt. „Bizantyjska koine i jej starożytne źródła”. Więcej o badaniach w Faras można przeczytać w rozmowie z dr Łaptaś: https://uksw.edu.pl/pl/uniwersytet/uczelnia-dzis/aktualnosci/2459-wszystko-zaczelo-sie-w-faras

Rozwój zainteresowań

Na Wydziale Nauk Historycznych działają koła naukowe, w których studenci mają szansę pogłębiać wiedzę i rozwijać zainteresowania związane z tematyką historyczną. Członkowie Koła naukowego studentów i doktorantów Archeologii UKSW aktywnie uczestniczą w wyjazdach terenowych i organizują seminaria naukowe, poświęcone zagadnieniom archeologicznym i konserwatorskim. 

Koło Naukowe Studentów i Doktorantów Historii UKSW dba o popularyzację nauk historycznych, a także rozwój naukowy członków koła. Misją tej grupy jest wdrożenie studentów do pracy naukowo-badawczej: tworzenie publikacji naukowych, udział w konferencjach, czy organizacja warsztatów. Z kolei cel Koła Naukowego Ochrony Dóbr Kultury i Środowiska „Hereditas” to aktywna współpraca z placówkami kultury i instytucjami działającymi na rzecz ochrony dziedzictwa kulturowego oraz środowiska. Studenci rozwijają praktyczne umiejętności, dzięki którym mogą w przyszłości zdobyć cenne doświadczenie, potrzebne w rozwijaniu kariery zawodowej.

Na Wydziale wydawane jest także czasopismo „Artifex”, które niedawno obchodziło dwudziestolecie. To jedno z najdłużej wydawanych studenckich czasopism historyczno- artystycznych w kraju. Na łamach czasopisma studenci publikują swoje prace naukowe, wywiady oraz recenzje krytyczno- artystyczne.

Jeden z artykułów w czasopiśmie „Artifex”