Ważne jest budowanie relacji mistrz-uczeń

Prof. Anna Fidelus o wnioskach płynących z oceny zajęć dydaktycznych za semestr letni 2021/2022.

– Pani Rektor, wnioski z oceny zajęć dydaktycznych za semestr letni 2021/2022 zostały przedstawione dziekanom, prodziekanom oraz kierownikom kierunków podczas panelu „Jakość kształcenia – zapewnianie czy iluzja?”, który był jednym z głównych wydarzeń Tygodnia Jakości Kształcenia, jaki zorganizował Dział Innowacji Dydaktycznych, Szkoleń i Jakości Kształcenia UKSW. Zanim jednak zapytam o wnioski płynące z ankiet, proszę powiedzieć czy na pytania odpowiadali wszyscy studenci, czy tylko z wybranych kierunków i roczników?

– Ankietę mógł, do czego zachęcaliśmy, wypełnić każdy student. Wypełniło je 7046 studentów i to one stanowiły podstawę analizy. Największą grupę respondentów stanowili studenci I roku, natomiast najmniej liczni byli reprezentanci ostatnich lat kształcenia. Wśród ankietowanych w zdecydowanej większości przeważały kobiety, bo aż 72 proc. Trzeba dodać, że ankietowani charakteryzowali się regularnością uczęszczania na zajęcia. 94 proc. z nich miało nie więcej niż trzy nieobecności.

– Jakie wnioski dotyczące kształcenia wynikają z analizy ankiet?

– Dane, które dostarczyły nam otrzymane wyniki są bardzo zadowalające. Po pierwsze, przewidziane w programie zajęć tematy zostały większościowo zrealizowane – tak odpowiedziało 93 proc. respondentów, a prowadzący efektywnie wykorzystywali czas przeznaczony na zajęcia – 92 proc. odpowiedzi. Po drugie, studenci wykazywali, iż warunki zaliczenia przedmiotu były przedstawiane klarownie i przestrzegane przez prowadzących. Studenci docenili także sposób przekazywania treści – ponad 86 proc. ankietowanych uznało, że materiał był przekazywany w sposób umożliwiający jego zrozumienie w pełni bądź w znaczącym stopniu

– A czy forma nauki zdalnej została w jakimś stopniu uwzględniona w tej ocenie?

– Tak, i w tym obszarze uzyskane wnioski są zadowalające. Bardzo mnie cieszy, że przygotowanie kadry akademickiej do prowadzenia zajęć dydaktycznych w trybie zdalnym zostało ocenione pozytywnie. W okresie pandemii, w Uniwersytecie systematycznie prowadzono szkolenia, warsztaty, indywidualne konsultacje, których celem było wsparcie nauczycieli akademickich w prowadzeniu zajęć w formie on-line. Uzyskane wyniki potwierdzają zasadność i wartość przeprowadzonych rozwiązań.  Na niewystarczającą jakość materiałów czy brak stosowania metod aktywizujących zwracało uwagę tylko odpowiednio 3 proc. i około 8 proc. ankietowanych.

– To rzeczywiście niewiele, a czy uzyskane wyniki wskazały obszary, nad którymi trzeba jeszcze popracować? Na jakie niedogodności związane z jakością kształcenia zwracali uwagę studenci?

– Kwestią, którą należałoby udoskonalić jest  dostępność prowadzących zajęcia do udzielania konsultacji. We wszystkich badanych wariantach, od kilku do kilkudziesięciu studentów zgłaszało, że nie uzyskało dodatkowych wyjaśnień, mimo zgłoszonej potrzeby. Studenci zwracali także uwagę na to, że poruszane na zajęciach zagadnienia nie zawsze zachęcały do samodzielnej pracy oraz merytorycznej dyskusji (prawie 7 proc.), a także, że wcale bądź jedynie w małym stopniu umożliwiały zdobycie nowej wiedzy (6 proc.).

– Czy sam sposób przeprowadzania ewaluacji jakości kształcenia się sprawdził, czy jest zadowalający?

– Podczas panelu zdecydowanie podkreślono konieczność przeprowadzenia badania z uwzględnieniem poszczególnych kierunków, nie zaś zbiorczo z całych wydziałów. Wskazywano także na potrzebę organizowania spotkań w większym gronie w celu umożliwienia szerszej wymiany doświadczeń oraz dobrych praktyk. Zwrócono również uwagę na konieczność ukazywania studentom realnego przełożenia ich ocen na podnoszenie poziomu dydaktycznego oraz ich roli i wpływu jakość kształcenia.

– No właśnie, studenci chyba mają coraz większą świadomość, że ich oceny i opinie również wpływają na jakość kształcenia, czego przykładem może być zorganizowana w ostatnim czasie przez Samorząd Studentów Gala Belfra Roku, podczas której nagrodzeni zostali najlepsi wykładowcy i ćwiczeniowy. Czy widać zależność między wynikami ankiet dotyczących oceny zajęć dydaktycznych a wyborem dokonywanym przez studentów w głosowaniu na najlepszych prowadzących zajęcia?

– Tak, zaangażowanie i oceny studentów są bardzo ważne i mają duże znaczenie w procesie dydaktycznym. Ich opinie są kluczowe dla podnoszenia jakości kształcenia. Dlatego tak ważne jest rozwinięcie mechanizmów wpływających na dobre relacje między prowadzącymi zajęcia a studentami. Budowanie relacji mistrz-uczeń jest niezwykle istotne. Równie ważne jest budowanie środowiska dialogu. Między innymi to właśnie Tydzień Jakości Kształcenia jest ukierunkowany na poprawę komunikacji w obrębie społeczności akademickiej i wzmocnienie współpracy między jednostkami UKSW.

– Był to już III  Tydzień Jakości Kształcenia. Wygląda na to, że ta inicjatywa cieszy się coraz większym zainteresowaniem naszej społeczności uniwersyteckiej.

– Tydzień Jakości Kształcenia to szczególne wydarzenie w roku akademickim, które pozwala pogłębić wiedzę w zakresie działania Uczelni, a także możliwości kooperacji i wzajemnego wsparcia. UKSW to środowisko, w którym zachodzą różnorodne, złożone procesy i które musi się rozwijać, by sprostać nieustannie zmieniającym się uwarunkowaniom zewnętrznym. Tydzień Jakości Kształcenia jest płaszczyzną dyskusji o tych wyzwaniach oraz ich wpływie na funkcjonowanie środowiska akademickiego UKSW.

Myślę, że także z tych powodów Tydzień Jakości Kształcenia cieszy się dużym i ciągle rosnącym zainteresowaniem jako inspirujące forum wymiany doświadczeń. TJK stwarza możliwość dyskusji i budowy sieci kontaktów. Oferta TJK jest bogata, a w jej tworzenie angażują się członkowie wszystkich grup społeczności akademickiej UKSW: pracownicy naukowi, pracownicy administracyjni, dydaktycy, studenci i doktoranci. Program dedykowany jest zarówno im, jak i wszystkim osobom, którym bliskie są cele i tematyka TJK. Bardzo dziękuję wszystkim, którzy wzięli udział w tegorocznym Tygodniu Jakości Kształcenia.

Rozmawiała Katarzyna Dominiak