ProjektySerce nie sługa?! pod red. Małgorzaty Wrześniak i Norberta Mojżyna to tytuł X tomu bogato ilustrowanej interdyscyplinarnej serii Rzeczy piękne, której zamysł powstał w Katedrze Historii Kultury i Muzeologii Wydziału Nauk Humanistycznych UKSW.
Bohaterem monografii jest tytułowe serce, rozumiane nie tylko – jak piszą redaktorzy tomu – jako „pulsujący, życiodajny organ”, ale przede wszystkim „siedlisko ducha”, „symbol transmitujący znaczenia” i „wszechobecny motyw dekoracyjny”.
Historia kultury artystycznej interdyscyplinarnie
„Ten ważny, jeśli nie najważniejszy ludzki organ, od zarania dziejów oznaczający życie, potraktowano jako punkt odniesienia dla interdyscyplinarnych dociekań, nie tylko na polu sztuki, rzemiosła artystycznego i mody, ale także w szerokim ujęciu humanistycznym, uwzględniającym literaturę, film, teatr, w których wyraźnie manifestuje się bijące serce w różnych, przypisywanych mu od zarania dziejów znaczeniach określających człowiecze Ja, zdefiniowane tak przez cnotę miłosierdzia jak i przez zmysłowy poryw” – czytamy we wstępie do monografii.
Seria naukowa Rzeczy Piękne wydawana pod redakcją dr hab. Małgorzaty Wrześniak, prof. ucz., kierownik Katedry Historii Kultury i Muzeologii, dyrektor Instytutu Nauk o Kulturze i Religii, Wydziału Nauk Humanistycznych UKSW, prezentuje interdyscyplinarne studia z dziedziny historii kultury artystycznej, sztuk dekoracyjnych, designu, kostiumologii oraz kolekcjonerstwa i muzealnictwa.
Inspiracją do najnowszej publikacji była zorganizowana w listopadzie 2023 r. przez Katedrę Historii Kultury i Muzeologii (prof. ucz. dr hab. Małgorzatę Wrześniak, prof. ucz. dr hab. Norberta Mojżyna i dr Elżbietę Sadoch) we współpracy z Instytutem Wzornictwa Przemysłowego konferencja pod tytułem „Serce nie sługa!”. Stanowi ona w zamyśle autorów pierwszą odsłonę różnych sposobów prezentacji i ujęć metodologicznych serca w kulturze wysokiej i w kulturze masowej.
Różnorodność odniesień, celowa gra językowa
– Tytuły organizowanych przez nas konferencji, będących inspiracją publikowanych w serii tomów, są celową grą językową, których wieloznaczność ma wskazywać na różnorodność odniesień wybranego tematu – mówi dr hab. Małgorzata Wrześniak, prof. ucz. – Tematów jest mnóstwo, jak choćby piękne przedmioty, ozdoby ciała, rzemiosło artystyczne, biżuteria, kostiumy. Prace zbiorowe są zaś pomyślane jako łączące wiele dyscyplin ujęcie jednego tematu, często organu ludzkiego ciała takich jak stopa (skąd: but), głowa, ręka czy. Łączymy ekspertów, teoretyków i praktyków, znawców i miłośników sztuk pięknych. Spotykamy ze sobą historyków, archeologów, kostiumologów, muzealników, socjologów, architektów, mistrzów rzemiosła, specjalistów z dziedzin humanistycznych, społecznych a nawet farmacji i medycyny. Takie spotkanie różnych koncepcji poszerza horyzonty, pozwala uzyskać pełen obraz znaczeń wybranego tematu.
Serce nie sługa?!, Tom X serii Rzeczy piękne pod redakcją Małgorzaty Wrześniak i Norberta Mojżyny, Wydawnictwo Naukowe UKSW, Warszawa 2025.
Od 2017 r. opublikowano tomy:
Tom 1: Beautiful objects – Body decoration and interior decoration of a house and of a church, ed. A. Bender, M. Wrześniak, A. Wiśnicka, Warszawa 2017.
Tom 2: Piękne przedmioty. Ozdoba ciała i dekoracja wnętrz sakralnych i świeckich, red. A. Bender, M. Wrześniak, Warszawa 2019.
Tom 3: Jego wysokość but, red. M. Wrześniak, Warszawa 2020.
Tom 4: A. Wiśnicka, Simo Heikkilä. Designer’s Life and Work, Warszawa 2020.
Tom 7: Męska rzecz, red. M. Wrześniak, Warszawa 2020.
Tom 8: Wszystko na mojej głowie!, red. M. Wrześniak, N. Mojżyn, Warszawa 2022.
Tom 9: Jak na dłoni, red. M. Wrześniak, N. Mojżyn, Warszawa 2024.
Tom 10: Serce nie sługa?!, red. M. Wrześniak, N. Mojżyn, Warszawa 2025.
W przygotowaniu:
E. Sadoch, Włoskie skarbce kościelne w relacjach polskich podróżników z XVI–XVIII wieku, Warszawa 2025.
Tom 5: B. Skrzydlewska, Muzea Kościoła rzymskokatolickiego w Polsce po 1989 roku. Problemy organizacyjne i prawne, Warszawa 2026.
Tom 11: Kolorowo mi!, red. M. Wrześniak, N. Mojżyn, Warszawa 2026.
14 kwietnia 2025
