UKSW | Archeolodzy na Cyprze

Nowy projekt badawczy rozpoczęła w Erimi Pitharka na Cyprze dr Katarzyna Zeman-Wiśniewska z Instytutu Archeologii UKSW. Badania prowadzone są we współpracy z archeologami z Austrii i Włoch.

 Stanowisko archeologiczne zlokalizowane jest w dolinie rzeki Kouris na Cyprze, w jednym z najbogatszych w pozostałości archeologiczne rejonów wyspy, a jednocześnie nadal w dużej mierze nieprzebadanym. Erimi Pitharka było prawdopodobnie najważniejszym ośrodkiem tego regionu w późnej epoce brązu (1600-1050 p.n.e.), o czym świadczy umiejscowienie, wielkość i ufortyfikowanie stanowiska murami nadal  widocznymi u podnóża wzgórza.

Głównym celem projektu jest rozpoznanie kluczowej części osady z późnej epoki brązu – kompleksu administracyjnego związanego z działalnością rolniczą, magazynową i produkcyjną. W przypadku innych dużych stanowisk cypryjskich z późnej epoki brązu charakterystyczna była produkcja miedzi i/lub wymiana na duże odległości. Erimi Pitharka zaś wydaje się być przede wszystkim ważnym ośrodkiem rolniczym, co było oczywiście kluczowym aspektem gospodarki i podstawą życia ówczesnych społeczeństw.

– Późna epoka brązu to okres szczególnego rozkwitu w całym wschodnim basenie Morza Śródziemnego. Jednak u schyłku tej epoki mieszkańcy Cypru zmagali się ze zmianami klimatycznymi i migracjami – wyzwaniami podobnymi do tych, z którymi zmagamy się obecnie. Jakie strategie wobec ówczesnych zmian i zagrożeń społecznych oraz klimatycznych przyjęli starożytni mieszkańcy Erimi Pitharka – to pytania, które szczególnie interesują pracujących tu archeologów – podkreśla dr Katarzyna Zeman-Wiśniewska z UKSW.

W pracach archeologicznych uczestniczą także prof. Laerke Recht z Universität Graz (Austria) i dr Lorenzo Mazzotta z Università del Salento (Włochy). Wykopaliska poprzedzono badaniami niedestrukcyjnymi. Do badań geofizycznych użyto georadaru, który pozwala na wykrycie struktur kamiennych, a nawet tworzenie przekrojów przez różne głębokości, co umożliwia nie tylko na określenie lokalizacji i rozplanowania znajdującego się pod ziemią budynku, ale także jego prawdopodobnych faz funkcjonowania.

Badania geofizyczne i analizy przeprowadzone przed prof. Fabiana Welca, dyrektora Instytutu Archeologii UKSW, dały obiecujące wyniki wstępne wskazujące na intensywne wykorzystanie szczytu wzgórza w epoce brązu. Zostały one wsparte przez zdjęcia z drona, wykonanie modelu trójwymiarowego terenu stanowiska oraz analizę danych LiDAR. Również w trakcie prac wykopaliskowych wykonywane jest na bieżąco dokumentacja trójwymiarowa.

Rozpoczęte właśnie badania wykopaliskowe jak dotąd potwierdzają wyniki prospekcji geofizycznej i zaczynają dostarczać wielu ciekawych znalezisk. W projekcie obok badaczy i studentów z Polski uczestniczą specjaliści i studenci archeologii z Cypru, Austrii, USA i Grecji. Badania odbywają się za zgodą Cypryjskiego Departamentu Starożytności i są finansowane min. przez grant NCN Miniatura 6 „Archeologiczne badania nieinwazyjne na stanowisku Erimi-Pitharka na Cyprze”.