Nowości Wydawnictwa Naukowego UKSW

Przedstawiamy najnowsze pozycje Wydawnictwa Naukowego Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Demiurg kina. Szkice wokół Felliniego pod redakcją Brygidy Pawłowskiej-Jądrzyk, Roberta Birkholca i Izabeli Tomczyk-Jarzyny.

Eseje poświęcone słynnemu włoskiemu reżyserowi, Federico Felliniemu, porządkują wiedzę na temat twórczości „mistrza z Rimini”, „czarodzieja ekranu”, jak nazywano twórcę takich arcydzieł jak „Słodkie życie”, „Osiem i pół” czy „La strada”. Zalążkiem tomu stały się artykuły opublikowane  we wrześniu 2022 r. w „Załączniku Kulturoznawczym”, roczniku naukowym wydawanym w Instytucie Nauk o Kulturze i Religii na Wydziale Nauk Humanistycznych UKSW.

Przedmiotem rozważań rozpisanej na głosy monografii są kwestie tak różne jak operowość kina, konstrukcja postaci, techniki operatorskie, fascynacje literackie czy związki Felliniego z muzyką popularną, jak również obecność dorobku Felliniego w twórczości innych artystów. Wśród poruszanych zagadnień znalazły się również także te rzadziej podejmowane przez krytyków filmowych, oprócz słynnych dzieł filmowych omówione są również te mniej znane.

Twórczość Felliniego, jednego z najważniejszych reżyserów XX wieku, nie doczekała się dotąd w polskim filmoznawstwie kompletnego opracowania. Ilustrowany kadrami z filmów tom Wydawnictwa Naukowego UKSW wypełnia istniejącą lukę. Otwiera go piękny w swej prostocie esej samego Krzysztofa Zanussiego.

„Widz nie może wiedzieć co chce zobaczyć. Jakby mógł to byłby twórcą.  A jeżeli nie wie, to się zdziwi, ucieszy i powie: „Od dawna o tym marzyłem” – pisze Krzysztof Zanussi. – Czy na przykład ktoś mógł sobie wyobrazić Felliniego? Nikt sobie nie mógł go wyobrazić, nikt nie czekał na Felliniego. A gdy się pojawił to się ucieszyliśmy wszyscy, bo poczuliśmy, że od dawna chcieliśmy takie filmy zobaczyć”.

Wydana w serii Biblioteka „Załącznika Kulturoznawczego” pozycja prezentuje studia z zakresu nauk o kulturze i religii, za szczególnym uwzględnieniem problemów i zjawisk związanych ze współczesnymi przemianami w obrębie słowa pisanego oraz badań nad kulturą audiowizualną.

Robert Piłat. Pochwała Rozalindy. Eseje szekspirowskie

Punktem wyjścia do napisania tej książki były wykłady autora na temat filozoficznego odbioru twórczości Wiliama Szekspira, wygłoszone w roku akademickim 2022-2023 do studentów Wydziału Filozofii Chrześcijańskiej UKSW. Inspiracją wykładów stały się zaś rozważania brytyjskich filozofów Colina McGinna i amerykańskiego krytyka literackiego Harolda Blooma na temat uniwersalnych problemów przedstawionych w sztukach szekspirowskich. Prof. Robert Piłat zastanawia się czy lektura dzieł Szekspira pod kątem filozoficznym jest w ogóle możliwa, skoro autor zmusza, czytelnika do „emocjonalnej, impulsywnej lektury”, co nie pomaga w zachowaniu dystansu i racjonalnego osądu. Autor esejów przyjmuje założenie, że czytelnicy są takimi samymi ludźmi jak bohaterowie szekspirowscy, dlatego ich losy możemy rozpatrywać przez pryzmat naszych własnych doświadczeń. Uważa, że „krytyczny umiar” i „etyka interpretacji” są warunkami niezbędnymi do wymagającej szczególnego namysłu rekonstrukcji świata przedstawionego w sztukach mistrza ze Stratfordu. Według Autora dramaty Szekspira zawierają głęboką wiedzę o ludzkiej naturze, choć niewiele jest w niej nadziei na poprawę ludzkich postaw, motywacji czy charakterów.  W jednym z esejów autor głosi pochwałę tytułowej Rozalindy, bohaterki komedii Jak Wam się podoba, która nie walczy z losem, lecz prowadzi z nim grę. Tę grę, podobnie jak wszelkie inne elementy rzeczywistości sztuk szekspirowskich, warto, zdaniem prof. Roberta Piłata, poddawać naukowej refleksji, nie po to jednak, by czynić z Szekspira filozofa, lecz by odsłaniać, warstwa po warstwie, świat przedstawiony w jego ponadczasowych dziełach.

Jak na dłoni. Rzeczy piękne, t. IX, tom pod redakcją Małgorzaty Wrześniak i Norberta Mojżyny

– Bierzmy sprawy w swoje ręce – czytamy w wydanej z pietyzmem, bogato ilustrowanej monografii będącej  dziewiątym tomem serii wydawniczej Rzeczy Piękne. Publikowana przez Katedrę Kultury i Muzeologii Wydziału Nauk Humanistycznych UKSW seria, prezentuje interdyscyplinarne studia z dziedziny historii kultury artystycznej, sztuk dekoracyjnych, designu, kostiumologii oraz kolekcjonerstwa i muzealnictwa. „Wszystko na mojej głowie” to monografia skupiona, jak sam tytuł wskazuje, wokół ręki (ale też ramienia, dłoni czy palca), wykonywanych przez nią gestów, tworzonych na przestrzeni wieków z myślą o niej ozdób. Tę niezwykle ważną część ciała autorzy potraktowali jako punkt odniesienia interdyscyplinarnych dociekań dotyczących nie tylko sztuki, rzemiosła artystycznego czy mody, ale szerzej – literatury, filmu i teatru. Publikacja jest pokłosiem konferencji pod tytułem „Proszę o rękę”, zorganizowanej w listopadzie 2022 r. przez Katedrę Historii Kultury u Muzeologii UKSW oraz Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, a poświęconej ręce w znaczeniu dosłownym oraz symbolicznym zarówno w kulturze wysokiej jak kulturze masowej. Dlatego tez zamieszczone w monografii teksty dotyczą kwestii tak różnych jak „mowa” dłoni w sztukach wizualnych, rola gestów w teatrze, symboliczne znaczenia pierścieni i bransolet, historia trzymanych w dłoni wachlarza, parasola czy wybranej pary rękawiczek. Dłoń, przekonują redaktorzy tomu, może stać się pretekstem do niekończących się rozważań, fascynujących rozważań historyków i archeologów, znawców rzemiosła i designu, kostiumologów i kolekcjonerów.

Sztuka interpretacji. Księga pamiątkowa w dwusetlecie urodzin Cypriana Norwida pod redakcją Ewy Szczeglackiej-Pawłowskiej

Monografia jest pokłosiem otwartego seminarium zorganizowanego w formie konferencji naukowej przez katedrę badań na polskim romantyzmem i twórczością Cypriana Norwida na Wydziale Nauk Humanistycznych UKSW. Zaproszenie do udziału w wydarzeniu przyjęli zarówno młodzi jak doświadczeni badacze z różnych uczelni i ośrodków naukowych, specjalizujący się w badaniu twórczości Cypriana Norwida, naukowcy, doktoranci i studenci z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. „Sztuka interpretacji” jest zapisem wielogłosowej debaty nad dziełem poety, prozaika, rzeźbiarza, malarza i filozofa, który zmarł w zapomnieniu, zaś sławę zyskał na wiele lat po śmierci w podparyskim przytułku.

Szczególnie ciekawe są, zaprezentowane w monografii wyniki, przeprowadzonej wśród wykładowców i studentów UKSW, ankiety dotyczącej Norwida. Studenci I roku wskazują go na pierwszym miejscu ex aequo z Adamem Mickiewiczem, jako ulubionego romantyka, przy czym zdarza się, że – co okazuje się przy okazji szczegółowych pytań – mylą ich ze sobą. Większość wykładowców jest natomiast zdania, że Norwid, niedoceniony za życia, jest dziś coraz bardziej szanowany i odkrywany na nowo.

Wśród poruszonych podczas konferencji zagadnień, znalazły się między innymi inspiracje twórczością Norwida u Bolesława Leśmiana, norwidowskie motta w rękopisach Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, przekłady na angielski poezji Norwida, a nawet recepcja jego twórczości w kulturze japońskiej.

„ Dzieła tej miary, co utwory Norwida – pisze we wstępie redaktor monografii Ewa Szczeglacka-Pawłowska – wydają się nieskończone, a sztuka interpretacji wymaga odwagi oraz pokory, ponieważ dzieło niejednokrotnie przerasta dotychczasowe doświadczenia lektury i zapowiada złożony trud poszukiwań sensu”.

Redaktor monografii przyznaje, że w sztuce interpretacji dzieł Norwida największym wyzwaniem jest sens, wpisany w tajemnicę tekstu, tajemnica zaś „stanowi źródło zachwytu” i pragnienia rozpoznania prawdy kryjącej się w „nakreślonych przez poetę znakach” składających się na dzieło.