W duchu otwartości i prawdy. Srebrny Jubileusz na Wydziale Społeczno-Ekonomicznym UKSW

Z okazji jubileuszu 25-lecia istnienia Instytutu Nauk o Polityce i Administracji UKSW w Auli im. R. Schumana na Kampusie Wóycickiego odbyła się konferencja naukowa poświęcona historii i dorobkowi Instytutu.

– Instytut Nauk o Polityce i Administracji, funkcjonujący wcześniej pod nazwą Instytut Politologii, zawsze odznaczał się szczególnym charakterem. Stanowił, i stanowi nadal, wspólnotę osób. Społeczność, która jest złączona więzią wzajemnej solidarności. Ponadto Instytut zawsze charakteryzował się intelektualną kulturą, której naczelną wartością jest prawda i wynikające z niej dobro – mówił ks. dr hab. Ryszard Sadowski, prof. ucz., prorektor ds. nauki i współpracy międzynarodowej, witając przybyłych na wydarzenie w imieniu ks. prof. Ryszarda Czekalskiego, rektora UKSW.

Prorektor przypomniał, że w Instytucie ważny jest „wymiar etyczny” uprawiania nauki. Przywołał udział pracowników Instytutu w rozwoju katolickiej nauki społecznej, co zawsze stanowiło, jak zaznaczył, „oryginalny rys” działalności Instytutu. Szczególne wyrazy wdzięczności skierował do nieobecnego ks. prof. Helmuta Jurosa, twórcy Instytutu odznaczającego się „kulturą intelektualną głęboko zakorzenioną w aksjologii”, a także do prof. Anieli Dylus, która współtworzyła Instytut i kontynuowała Jego „wielkie dzieło”.

Dr hab. Michał Gierycz, prof. ucz., Dziekan Wydziału Społeczno-Ekonomicznego UKSW podkreślił, że środowisko ludzi skupionych wokół Instytutu Politologii, ukształtowało go jako naukowca i jako człowieka.

– Uczyłem się od moich przełożonych nie tylko dzięki ich – zazwyczaj naprawdę istotnym – słowom, ale i „przez osmozę”, dzięki obserwacji sposobu ich pracy, podejścia do ludzi, gotowości poświęcenia czegoś dla swoich podwładnych – mówił Dziekan WSE. – Myślę, że przykład, który szedł z góry, wydobywał z nas w naturalny sposób to, co lepsze.

Dr hab. Michał Gierycz, prof. ucz. określił mianem „niezwykłego” doświadczenie pracy w środowisku związanym z Instytutem Politologii, zarówno w wymiarze „refleksji intelektualnej”, jak też relacji międzyludzkich. Według dr. hab. Michała Gierycza, prof. ucz., o wyjątkowości Instytutu przesądzała i przesądza „nienarzucająca się i nie narzucana nikomu” wiara, która „delikatnie, a zarazem rozstrzygająco” przenikała zarówno dominujący sposób myślenia jak też sposób bycia. Dziekan WSE przypomniał o powstałych w Instytucie, a zakorzenionych w chrześcijańskiej tożsamości pracach badawczych, poświęconych etyce w polityce i gospodarce, postmodernistycznym ryzykom totalitarnym, podejściu do migracji, relacjom Kościoła i państwa czy metamorfozom demokracji.

Dr hab. Anna Skolimowska, prof. ucz. Dyrektor Instytutu Nauk o Polityce i Administracji, podkreślając znaczenie obecnej w pracach badawczych Instytutu „pogłębionej refleksji w duchu wolności i otwartości” zaprosiła zebranych do debat poświęconych tożsamości i miejscu Instytutu na mapie ośrodków politologicznych w Polsce i zagranicą, aktualnym kwestiom związanym z systemem wyborczym, a także roli uniwersytetów w kształceniu elit intelektualnych państwa.

Dyrektor Instytutu Nauk o Polityce i Administracji wręczyła podziękowania emerytowanym profesorom Instytutu: ks. prof. Januszowi Balickiemu i prof. Jarosławowi Drozdowi.

Genezę politologii na UKSW przedstawiła w jubileuszowym wykładzie prof. Aniela Dylus, współzałożycielka Instytutu Politologii, specjalizująca się w etyce gospodarczej i politycznej, autorka m.in. publikacji Moralność krańcowa jako problem dla katolickiej nauki społecznej (1992), Globalizacja. Refleksje etyczne (1997) i Polityka w perspektywie religijnej i etycznej (2016).

Sięgając do korzeni, prof. Aniela Dylus opowiedziała o utworzonej na Wydziale Teologicznym Akademii Teologii Katolickiej, poprzedniczki UKSW, specjalizacji katolickiej nauki społecznej której, jak podkreśliła, inicjatorem był ks. prof. Helmut Juros, a na utworzeniu której szczególnie zależało Wielkiemu Kanclerzowi ATK, bł. prymasowi Stefanowi Wyszyńskiemu. Przywołała „poczet nietuzinkowych osobowości” wśród wykładowców Uczelni, którzy nie byli „rzemieślnikami”, ale „myślicielami”.

– W latach 80. Akademia Teologii Katolickiej jawiła mi się jako oaza niezależnej myśli, autentycznych sporów i debat – mówiła prof. Aniela Dylus wspominając „starą, dobrą ATK”. – Owszem, wiedziałam, że tolerowanie przez państwo obcej światopoglądowo uczelni wymaga pewnych kompromisów, chyba jednak ATK-owskiej wspólnocie udało się zachować akademicką wolność badań i nauczania. Żywa do dziś pozostaje atmosfera tamtych spotkań: ciekawości intelektualnej, bezinteresowności w poszukiwaniu prawdy, otwartości i wzajemnej życzliwości.

Dr hab. Anna Skolimowska, prof. ucz. podkreśliła, że także i dziś w Instytucie Nauk o Polityce i Administracji, mającym u źródeł swej tożsamości wartości chrześcijańskie, możliwe jest prowadzenie badań naukowych w duchu wzajemnego szacunku, wolności i prawdy, co czyni nasz Instytut na mapie ośrodków politologicznych miejscem naprawdę wyjątkowym.

Instytut Nauk o Polityce i Administracji UKSW działa od roku 1999. Historia Instytutu i kierunku studiów „politologia” sięga jednak specjalizacji, która w okresie istnienia Akademii Teologii Katolickiej występowała pod różnymi nazwami. Były to kolejno: katolicka nauka społeczna (1982), chrześcijańskie nauki społeczne (1991), politologia i nauki społeczne (1993), politologia (1999). INPiA prowadzi badania naukowe dotyczące kulturowych podstaw polityki, relacji na styku polityka – religia oraz procesów politycznych i kulturowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Jedna z najmłodszych polskich jednostek politologicznych, jest uznawana za jedną z najbardziej prężnych i innowacyjnych. INPiA to największy instytut w ramach Wydziału Społeczno-Ekonomicznego. Prowadzi badania odnoszące się do tzw. miękkiej politologii, do której należą myśl polityczna, politologia religii, filozofia polityki, aksjologia polityki, etyka polityczna i społeczna odpowiedzialność biznesu.

Na kierunkach prowadzonych przez pracowników Instytutu Nauk o Polityce i Administracji kształci się obecnie ok. 700 studentów, studiujących politologię, europeistykę, bezpieczeństwo wewnętrzne i zarządzanie publiczne.

Twórcą i założycielem kierunku politologia i Instytutu Politologii, był politolog i teolog ks. prof. dr hab. Helmut Juros, były Rektor ATK, który kierował Instytutem do roku 2005.

Dyrektorami INPiA byli: ks. prof. dr hab. Helmut Juros (1999-2005), ks. prof. dr hab. Piotr Mazurkiewicz (2005-2008), prof. dr hab. Aniela Dylus (2008-2012), prof. dr hab. Radosław Zenderowski (2012-2024). Obecnie INPiA kieruje dr hab. Anna Skolimowska, prof. ucz.