Polskie badania nad templariuszami

Historyczne zawirowania wokół majątków templariuszy chce prześledzić dr Magdalena Satora z Instytutu Historii UKSW w badaniach, które sfinansuje Narodowe Centrum Nauki.

W ciągu dwustu lat istnienia zakon templariuszy zgromadził ogromny majątek ulokowany gównie na terenie Europy Zachodniej, w tym przede wszystkim w królestwie Francji. Oskarżenia wobec  zakonu, głównie  o rzekome herezje, stały się przyczyną przejęcia majątku templariuszy przez władców świeckich i duchownych. W roku 1308, podczas spotkania króla Filipa IV Pięknego i papieża Klemensa V, podjęto decyzję o przekazaniu Stolicy Apostolskiej dóbr zakonu. Ostatecznie, w 1312 r. postępowanie przeciwko templariuszom zakończyła papieska decyzja o likwidacji zakonu oraz  przekazaniu ich spuścizny joannitom. Ale losy zgromadzonych dóbr do dziś wzbudzają zainteresowanie badaczy.

Celem nagrodzonego w ramach grantu Narodowego Centrum Nauki projektu dr Magdaleny Satory jest analiza losów majątku francuskich templariuszy w trakcie trwania procesu zakonu oraz w pierwszych latach po jego zakończeniu.  – Szczegółowa analiza obejmie motywy i skutki decyzji hierarchów kościelnych oraz władców świeckich, dotyczących przekazywania dóbr należących do zakonu. Podejmę  również próbę podsumowania finansowego procesu we Francji – porównania szacunkowej wielkości majątków tamtejszych templariuszy z kosztami procesu. Sróbuję odpowiedzieć na pytanie, czy te sumy wpłynęły na ostateczne rozstrzygnięcia dotyczące dalszego losu dóbr zakonu. To wszystko pozwoli zabrać głos w dyskusji na temat rzeczywistej roli Filipa Pięknego w sprawie templariuszy – podkreśla dr Magdalena Satora.

Podczas badań wykorzystane zostaną źródła publikowane, m.in. inwentarze dóbr zakonu spisane po aresztowaniu braci, a także liczna korespondencja dotycząca wprowadzania w życie papieskich i królewskich decyzji dotyczących majątku oraz dokumenty archiwalne, przechowywane w Archives Nationales w Paryżu, Bibliothèque nationale de France i  Archivio Apostolico Vaticano.

Projekt naukowy pt. „Majątki templariuszy we Francji w okresie upadku zakonu (1307-1318)” w ramach konkursu Opus 19 uzyskał dofinansowanie w kwocie 207 120 złotych.

Dr Magdalena Satora jest historykiem średniowiecza i dziejów najnowszych. Jej zainteresowania badawcze koncentrują się wokół historii Francji oraz historii dyplomacji. Jest autorką wielu prac poświęconych między innymi procesowi templariuszy we Francji i Europie Zachodniej, wśród nich obszernej edycji źródłowej Processus contra Templarios in Francia. „Procès-verbaux de la procedure menée par la commission pontificale à Paris (1309-1311)”.  Uzyskała stypendium rządu francuskiego i Fundacji Lanckorońskich. Pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze Historii Stosunków Międzynarodowych na Wydziale Prawa i Administracji UKSW oraz w Instytucie Historii na Wydziale Nauk Historycznych UKSW.